آیا کسی هست که دوست نداشته باشد بعد از سرمایهگذاری در کاری، خواه در مقیاس خرد یا کلان، سود خوبی دریافت کند؟ یا به اصطلاح با بازگشت سرمایه (ROI) روبرو شود؟ همه‌ی ما این شرایط را در زندگی شخصی خود و در سرمایه‌گذاری‌های مختلف مادی و معنوی به روش‌های مختلف تجربه کرده‌ایم. اگر می‌خواهید بدانید چطور می‌توانید سرمایه‌ای را که در راهی صرف کرده‌اید، مجدداً از آن خود کنید با ما همراه باشید. نرخ بازگشت سرمایه یا ROI موضوعی است که در مطلب زیر مفصلاً درباره آن صحبت خواهیم کرد.
نرخ بازگشت سرمایه به زبان ساده از حاصل تقسیم سود حاصله بر هزینه یا سرمایه‌ی اولیه به دست می‌آید. در واقع، شما در هر نوع سرمایهگذاری، هرگاه با سود بیشتری روبرو شوید، یعنی نرخ بازگشت سرمایه‌ی بالایی داشته‌اید.
هیچ سرمایهگذاری ارزش ریسک را ندارد مگر اینکه بازده خوبی دریافت کنید؛ اما بازگشت سرمایه خوب چیست؟ راهکارهای گوناگونی برای دستیابی به سود بیشتر وجود دارد که در ادامه معرفی خواهیم کرد؛ اما پیش از هر چیزی بیایید تعریف جامع‌تری از مفهوم نرخ بازگشت سرمایه داشته باشیم.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یک شاخص مالی مهم در بازاریابی است که جهت اندازه‌گیری احتمال سودآوری از یک سرمایهگذاری به کار می‌رود. در واقع این نرخ، نسبت ضرر و زیان به هزینه‌ی اولیه را نشان می‌دهد. شما می‌توانید با استفاده از این شاخص، تصویر روشنی از سود احتمالی کسب و کارتان به دست آورید و اهداف شغلی و روند بازاریابی‌تان را در این راستا تنظیم کنید. هرچند نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یک نسبت محسوب می‌شود، اما اغلب این شاخص را به صورت درصد ارزیابی می‌کنند.
یکی از معایب نرخ بازگشت سرمایه (ROI) این است که برای درازمدت چندان جوابگو نیست. بنابراین، چنین شاخصی بیشتر برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی کاربرد دارد که بخواهند سرمایه‌گذاری‌های احتمالی خود را با هم مقایسه کنند.
فرمول محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
شما می‌توانید با این دو فرمول ساده، نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را محاسبه کنید:
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) = (کل هزینه – کل درآمد) / کل سرمایهگذاری *۱۰۰
نرخ بازگشت سرمایه (ROI)= (سود خالص/ کل سرمایهگذاری) *۱۰۰
در فرمول فوق، منظور از «کل درآمد» سود به دست آمده از فروش محصول یا خدماتی است که در وهله‌ی اول برای آن سرمایهگذاری کرده‌اید. از آنجا که ROI را به صورت درصدی محاسبه می‌کنند، این شاخص را می‌توان به راحتی با دیگر شاخص‌های سرمایهگذاری مقایسه کرد. در نتیجه، شما می‌توانید با استفاده از این درصدها به تصویر جامعی از انواع سرمایهگذاری در قیاس با یکدیگر دست پیدا کنید.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یک سنجه‌ی سرمایهگذاری مهم است که به راحتی قابل محاسبه و دسترسی است. فرقی ندارد که توی بازار سهام یا جهت راه‌اندازی یک شرکت یا کارخانه سرمایهگذاری کرده باشید، یا اینکه بخواهید سود حاصله از معاملات مربوط به املاک و مستغلات را حساب کنید. در هر حالت، نرخ بازگشت سرمایه (ROI) می‌تواند سنجه‌ی خوبی برای سودآوری سرمایهگذاری اولیه‌ی شما باشد.
زمانی که نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را محاسبه کردید، باید به مثبت یا منفی بودن این درصد و پیامدهای آن برای کسب و کارتان دقت کنید. زمانی این سرمایهگذاری ارزش وقت گذاشتن را دارد که این درصد مثبت باشد؛ اما اگر تحت شرایطی، این درصد منفی بود یا ROIهای بالاتر از آن هم موجود بودند، بهتر است از سرمایهگذاری دست کشیده و به گزینه‌های بهتر بیندیشید. دقت کنید وقتی که نرخ بازگشت سرمایه (ROI) منفی باشد، یعنی ضرر خواهید کرد. پس از سرمایهگذاری در چنین شرایطی بپرهیزید.
به طور مثال فرض کنید سال گذشته، در شرکت الف مبلغ ۱۰۰۰دلار سرمایهگذاری کرده‌اید و امسال سهام خود را به مبلغ ۱۲۰۰ دلار به فروش رسانده‌اید. با استفاده از فرمول فوق می‌توانید نرخ بازگشت سرمایه‌ی خود را محاسبه کنید که می‌شود:
سود خالص (مبلغ فروش سهام- مبلغ سرمایهگذاری=۲۰۰دلار) را به هزینه‌ی اولیه‌ی سرمایهگذاری (۱۰۰۰دلار) تقسیم و در ۱۰۰ ضرب کنید. نرخ بازگشت سرمایه (ROI) شما برابر با ۲۰% خواهد بود.
اما بد نیست با مثالی دیگر، کمی بیشتر با سازوکار نرخ بازگشت سرمایه (ROI) آشنا شویم. فرض کنید سه سال قبل، شما مبلغ ۲۰۰۰دلار را در شرکت ب سرمایهگذاری کرده‌اید. و امسال سهام خود را به مبلغ ۲۸۰۰دلار می‌فروشید. ROI شما در این حالت، و طبق فرمول فوق برابر با ۴۰% خواهد بود. شاید یک لحظه با دیدن ۲۰% سود بیشتر خوشحال شده باشید؛ اما شرط می‌بندم بازه‌ی زمانی سه ساله‌ی مثال دوم را نادیده گرفته‌اید. در این خصوص بد نیست کمی با محدودیت‌های نرخ بازگشت سرمایه (ROI) آشنا شوید تا در سرمایه‌گذاری‌های خود مرتکب خطاهای احتمالی نشوید.
آیا روش‌های مختلفی برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) وجود دارد؟
- نرخ واقعی بازگشت سرمایه (RRR): بازده سرمایهگذاری پس از تعدیل تورم، مالیات و سایر عوامل خارجی را اندازه‌گیری می‌کند.
- بازدهی سرمایه سالانه: بازده سرمایهگذاری در یک سال را اندازه‌گیری می کند و با تقسیم ROI بر تعداد سال‌های نگهداری سرمایهگذاری محاسبه می‌شود.
- ارزش فعلی خالص (NPV): ارزش فعلی یک سرمایهگذاری را براساس پیش‌بینی درآمدهای آینده آن همراه با تورم محاسبه می‌کند.
- بازده دارایی‌ها (ROA): سود یک شرکت را به ازای هر ۱ دلار دارایی که در اختیار داردT اندازه‌گیری می‌کند.
- بازده حقوق صاحبان سهام (ROE): نسبت درآمد خالصی که یک شرکت برای سهامدارانش ایجاد می‌کند، به کل حقوق صاحبان سهام است.
چطور از نرخ بازگشت سرمایه (ROI) استفاده کنیم؟
حاسبه ROI مزایای بی شماری به شما می دهد. اولین و واضح ترین؟ آگاهی از تاثیر سرمایهگذاری خود بر تجارتی که دارید. محاسبه انواع ROI می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری های مهم تجاری کمک کند. از جمله:
۱- خرید یک ابزار جدید
افزودن ابزار، تجهیزات و محصولات جدید به کسب‌و‌کار شما می‌تواند گامی رو به جلو باشد؛ اما باید آن‌ها را عاقلانه خریداری کنید. محاسبه ROI در خرید تجهیزات به شما این امکان را می‌دهد تا ارزیابی کنید که ابزار جدید شما چقدر ارزشمند است و برای چه نوع تجهیزاتی در آینده سرمایهگذاری کنید.
می‌خواهم از CRM رایگان پیام گستر استفاده کنم
۲- استخدام کارکنان جدید
آیا کارمند جدید سودآوری کسب‌و‌کار شما را افزایش یا کاهش می‌دهد؟ پیگیری بازگشت سرمایه کارکنان به شما کمک می‌کند تا بفهمید چه نوع افرادی را استخدام یا تعدیل کنید.
۳- افزودن یک بخش جدید
درست مانند استخدام یک کارمند جدید، افزودن یک بخش جدید به کسب‌و‌کار شما می‌تواند یک حرکت هوشمندانه باشد اگر به افزایش سود کمک کند. شما نمی‌خواهید یک بازی حدسی انجام دهید. پس بازده سرمایهگذاری را محاسبه و میزان سودآوری بخش‌های خود را تعیین و فرصت‌های توسعه را مشخص کنید.
۴- استراتژی‌های فروش
کدام استراتژی به فروش منجر شد؟ پیگیری این که کدام نوع استراتژی‌های فروش، لیدها را هدایت می‌کند، به شما ایده می‌دهد که چگونه می‌توانید سودآوری کسب‌و‌کار خود را افزایش دهید.
۵- ROI و بازاریابی
دانستن نحوه محاسبه ROI می‌تواند برای بازاریابان سودمند باشد. هدف بازاریابی این است که درباره محصول یا خدمات خود صحبت کنید، بدین معنی که تلاش‌های شما بر موفقیت فروش شما تأثیر مستقیم دارد. می‌توانید بازده سرمایهگذاری بازاریابی را محاسبه کنید تا مشخص شود کدام کمپین‌ها بیشترین بازدهی را برای تجارت شما دارند.
از ROI بازاریابی به نفع خود استفاده کنید
محاسبه ROI بازاریابی، بینش ارزشمندی به شما می‌دهد که می‌توانید از آن برای پیشبرد استراتژی بازاریابی خود استفاده کنید.
- کجا پول خود را خرج کنید: شاید بارزترین بینشی که از طریق اندازه‌گیری ROI در بازاریابی به دست می‌آورید، جایی باشد که باید پول خود را خرج کنید. اگر متوجه شدید که بخش خاصی از استراتژی بازاریابی شما بازدهی بالایی ندارد، می‌توانید بودجه خود را با توجه به آنچه برای کسب‌و‌کار شما مفید است، تخصیص دهید.
- چگونه می‌توان استراتژی بازاریابی خود را متمرکز کرد: محاسبه ROI بازاریابی می‌تواند به شما کمک کند استراتژی خود را با توجه به رفتار مشتری تنظیم کنید. به عنوان مثال، اگر سعی می‌کنید حضور خود را رسانه‌های اجتماعی افزایش دهید، می‌توانید ROI را محاسبه کنید تا میزان موفقیت تلاش‌های خود را ارزیابی کنید.
- از کدام ابزارها برای موفقیت بازاریابی خود استفاده کنید: اگر یک ابزار بازاریابی خاص به افزایش سودآوری کسب‌و‌کار شما کمک کند، با اطمینان بیشتری بودجه بازاریابی و زمان خود را صرف آن خواهید کرد.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) فقط قادر است درصد سود و زیان را نشانتان دهد و تأثیری در کاهش ریسک نخواهد داشت. به عبارتی، وقتی در تصمیم‌گیری‌های آتی خود از این سنجه استفاده می‌کنید، باید دقت کنید دیگر فاکتورهایی را که می‌توانند باعث سود یا ضرر رسانی به کسب و کار شما شوند هم در نظر بگیرید.
مزایای محاسبه نرخ بازگست سرمایه
مزایای ROI شامل موارد زیر است:
- محاسبه آن آسان است: برای تکمیل محاسبه ارقام کمی لازم است که همه آن‌ها هم در صورت‌های مالی یا ترازنامه‌ها موجود هستند.
- قابلیت تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای دارد: به دلیل استفاده گسترده و سهولت محاسبه، می‌توان بازده سرمایهگذاری در سازمان‌های مختلف را مقایسه کرد.
- ارزیابی سودآوری: ROI به درآمد خالص حاصل از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در یک واحد تجاری خاص مربوط می‌شود و ارزیابی بهتری از سودآوری توسط شرکت یا تیم را ارائه می‌دهد.
ویژگی‌های یک نرخ بازگشت سرمایه (ROI) خوب چیست؟
عموماً نرخ بازگشت سرمایه (ROI) بالای ۷% برای سرمایهگذاری در سهام عدد خوبی به نظر می‌رسد. البته ممکن است در برخی دوره‌های سالانه، این درصد کم یا زیاد شود که طبیعی است؛ اما باید دقت کنید تفاوت قابل توجهی با درصد استاندارد نداشته باشد.
بد نیست در زمان محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه (ROI) برای بررسی خوب یا بد بودن آن، این سوالات را از خودتان بپرسید:
- آمادگی پذیرش چه میزان ریسک را دارم؟
- اگر سرمایه‌ی اولیه‌ام به کلی از دست برود چه اتفاقی خواهد افتاد؟
- چه میزان سود باید از این سرمایهگذاری انتظار داشته باشم تا دست به کار شوم؟
- اگر نخواهم در این مورد سرمایهگذاری کنم، با این پول چه کارهای دیگری می‌توانم انجام دهم؟
ROI یک اندازه‌گیری ذهنی است و بنابراین ROI خوب برای هر کس معنای متفاوتی دارد. هنگام تعیین ROI بهینه، تحمل ریسک و افق زمانی را در نظر بگیرید.
سرمایه‌گذاران محتاط که عموماً به دنبال بازده سریع‌تر هستند، ممکن است در ازای ریسک کمتر، ROI پایین‌تری را بپذیرند. از سوی دیگر برای کسانی که به دنبال بازده بالقوه بیشتری هستند، ریسک بالا و سرمایهگذاری بلندمدت، مناسب است.
محدودیت‌های نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
محاسبه ROI نسبتاً آسان است؛ اما بدون محدودیت نیست:
۱- زمان را حساب نمی‌کند
ROI دوره نگهداری سرمایهگذاری یا ارزش زمانی پول را در نظر نمی‌گیرد. به این معنی که هنگام ارزیابی سرمایهگذاری های بلندمدت که زمان بیشتری برای سود بردن نیاز دارد، می‌تواند دقت کمتری داشته باشد.
۲- ریسک را در نظر نمی‌گیرد
معمولاً بین ریسک و بازده، همبستگی مستقیم وجود دارد و به طور کلی، هرچه بازده بالقوه سرمایهگذاری بیشتر باشد، ریسک مربوطه هم بیشتر است. مهم است که به خاطر داشته باشید که ROI خطرات سرمایهگذاری مرتبط را ارزیابی نمی‌کند.
۳- می‌تواند فرایند مقایسه را بیش از حد ساده کند
هنگامی که از ROI برای مقایسه شرکت‌های مختلف استفاده می شود، لازم است که هر شرکت برای حفظ ثبات، شیوه های حسابداری مشابهی را دنبال کند. اگر شرکت‌ها دارایی‌ها را ارزش‌گذاری یا سود را متفاوت تعریف کنند، ممکن است مقایسه‌های مستقیم ROI نادرست باشد.
چالش‌های مربوط به محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
یادتان نرود که محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه (ROI) هرچقدر هم که آسان و ساده باشد، باز هم چالش‌هایی به همراه دارد. از جمله این چالش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- محاسبه‌ی شاخص‌های بازاریابی اغلب ساده‌انگارانه هستند
اگر می‌خواهید نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را به درستی ارزیابی کنید باید چند فاکتور اصلی را لحاظ کنید. اولاً، به عنوان یک بازاریاب باید از قیف فروش تصویر شفاف و منسجمی داشته باشید تا بتوانید شاخص‌های مرتبط با سود و سرمایه را بسنجید. به علاوه، شاخص نرخ بازگشت سرمایه (ROI) باید عوامل بیرونی نظیر شرایط آب و هوایی، ترندهای فصلی، رویدادها و دیگر مواردی را که بر موفقیت کمپین شما تأثیر می‌گذارند را شامل شود.
۲- تمرکز بازاریابان روی نتایج کوتاه‌مدت است
بسیاری از بازاریابان برای سنجش میزان موفقیت تلاش‌های بازاریابی خود صرفاً روی شاخص‌های خاص و فوری متمرکز می‌شوند. حتماً برایتان اتفاق افتاده که با دیدن نرخ کلیک‌ها، ایمپرشن بالا، تعداد اشتراک گذاری‌های آنی و … خوشحال شده‌اید و برنامه‌‌ریزی‌های کاری خود را بر این اساس تغییر داده‌اید.
اما اگر کمپین شما بر اهداف درازمدتی نظیر آگاهی از برند، روابط با مشتریان، حفظ مشتری و … متمرکز باشد به زمان بیشتری نیاز دارید تا به نتیجه‌ی مطلوب برسید. بنابراین، اگر شما هم در این دسته قرار دارید، بهتر است شاخص‌های موفقیت کسب و کارتان را بر اساس اهداف کلی و طول عمر کمپین خود تنظیم و بررسی کنید.
۳- فضای بازاریابی فضایی اُمنی چنل است
کمپین‌های بازاریابی امروزی ماهیتی امنی چنل دارند. یعنی تنها به یک شبکه‌ی خاص متصل نیستند و شامل نقاط تماس آنلاین و آفلاین هستند. زمانی که نرخ بازگشت سرمایه (ROI) خود را صرفاً بر یک کانال متمرکز کنید، به تکه‌هایی از پازل عظیم دنیای بازاریابی دست خواهید یافت. در حال حاضر، برای اندازه گیری نرخ بازگشت سرمایه از شاخص‌های بازاریابی یکپارچه‌ای استفاده می‌شود که قادرند شاخص‌های مختلف را در قالب یک بینش منسجم به شما ارائه کنند.
۴- وجود چندین نقطه تماس مشتری پیش از خرید
پیش از اینکه یک مشتری قصد خرید پیدا کند، باید بین ۶ تا ۱۰ نقطه تماس را پشت سر بگذارد. بازاریابان برای محاسبه‌ی دقیق نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در سطحی منسجم، باید به درک درستی از اثرات نقطه تماس‌های آنلاین و آفلاین در جریان بازاریابی دست پیدا کنند. در جریان این محاسبات همچنین باید به رابطه‌ی موجود بین این نقاط تماس در قیف فروش هم توجه شود.
۵- مدل‌های توزیعی قدیمی
وقتی در بازاریابی خود تاثیر نقاط تماس و کانال‌ها را با استفاده از الگوهای توزیعی قدیمی محاسبه و ارزیابی می‌کنید، در واقع نرخ بازگشت سرمایه (ROI) شما از دقت چندانی برخوردار نخواهد بود.
چالش‌های فوق را نباید نادیده بگیرید، چرا که اگر با دقت وارد عمل نشوید، ممکن است نه تنها با سودی نرسید، بلکه ضرر هم بدهید. در ادامه به شما کمک می‌کنیم تا به ROI بهتری دست پیدا کنید و از سرمایهگذاری در کسبوکارتان رضایت کافی داشته باشید:
توصیه‌هایی برای بهتر شدن نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
اکنون که با مفهوم نرخ بازگشت سرمایه (ROI) به طور کلی آشنا شدید و از ویژگی‌های نرخ بازگشت سرمایه (ROI) خوب در بازاریابی باخبر هستید یک قدم دیگر باقی است و آن این است که یاد بگیرید چگونه اقدامات بازاریابی آتی خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که بهترین بازدهی را برای کسبوکارتان به ارمغان بیاورد. به توصیه‌های زیر توجه کنید:
۱- هدف روشنی برای کسب و کارتان تعیین کنید
بسیار مهم است که در امر بازاریابی برند خود هدف روشنی را متصور شوید. شما باید ضمن بررسی نرخ بازگشت سرمایه، به هدفی که از این سرمایهگذاری و سودآوری آن دارید هم توجه کنید. در واقع شما باید فاکتورهای بیرونی تأثیرگذار بر هدف کسبوکارتان را هم لحاظ کنید. به این منظور شاخص‌هایی چون استراتژی آگاهی از برند، نرخ تعامل شبکه‌های اجتماعی و همچنین نسبت بین MQL و SQL را در نظر بگیرید.
۲- هزینه مراحل مختلف را مشخص کنید
وقتی هزینه‌های بازاریابی از جمله هزینه‌ی توسعه‌ی برند، پرسنل، هزینه‌های سربار و … را در نظر می‌گیرید، با دید بازتری می‌توانید استراتژی اندازه‌گیری نرخ بازگشت سرمایه را پیاده کنید.
۳- حتماً از یک ابزار تحلیل بازاریابی استفاده کنید
استفاده از مدل‌های توزیعی مناسب و همچنین استراتژی‌های سنجشی بازاریابی درست و دقیق، یکی دیگر از این بایدهاست. شما از این طریق می‌توانید در فضای امنی چنل با مشتریان آشنا شده و به نتایج جامع‌تری در خصوص آینده‌ی بازاریابی کسبوکارتان برسید.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در یک نگاه
اگر فرصت نکردید کل این مقاله را مطالعه کنید، توصیه می‌کنیم حتماً به عقب برگردید و آن را بخوانید. با این حال در زیر می‌توانید در یک نگاه با مفهوم نرخ بازگشت سرمایه آشنا شوید:
- شاخصی است برای سنجش سودآوری حاصل از یک سرمایهگذاری
- دارای کاربردهای مختلفی است. به ویژه وقتی به خرید سهام خاصی فکر می‌کنید، محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه (ROI) اطمینان شما را در امر تصمیم‌گیری افزایش خواهد داد.
- به راحتی قابل محاسبه است. شما می‌توانید با کسر کردن ارزش اولیه‌ی سرمایهگذاری از ارزش نهایی سرمایه (یا همان سود خالص) و تقسیم این سود خالص بر رقم سرمایهگذاری شده که در ۱۰۰ ضرب می‌شود، ROI را محاسبه کنید.
- نرخ بازگشت سرمایه (ROI) به راحتی قابل درک و محاسبه بوده و همین سادگی ضامن استاندارد بودن این شاخص است.
جمع بندی
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یکی از سنجه‌های معروف در عرصه‌ی محاسبات بازاریابی است. شما در هر زمینه که دست به سرمایهگذاری بزنید، می‌توانید تنها با یک فرمول ساده که در این مطلب ارائه شد، نرخ بازگشت سرمایه‌ی خود را به دست آورید. برای به دست آوردن این نرخ که به صورت درصدی نمایش داده می‌شود، باید عوامل مختلف تأثیرگذار بر سودآوری کسب و کارتان را نیز لحاظ کنید.
ROI با این که تصویر روشن و جامعی از میزان سود یا زیان سرمایهگذاری شما به دست می‌دهد، قادر به کاهش ریسک سرمایهگذاری شما نیست. پس دقت کنید که پیش از هرگونه تصمیم‌گیری جهت سرمایه گذاری، عواقب و جوانب مختلف کار را سنجیده و با چشم باز وارد بازی بازاریابی برند خود شوید.
منبع: investopedia